کمیته آموزش آمار انجمن آمار ایران
دنیای امروزی، دنیای داده محور و اطلاعات محور است به طوریکه، آمار در هر جایی و بهطور ویژه استدلال آماری، دانش آماری و سواد آماری یک ضرورت بهشمار میآید. به نقل از اتحادیه آمار آمریکا (ASA)، هر فارغ التحصیل دبیرستانی و دانشگاهی باید بتواند از استدلال آماری به شکلی مفهوم و بدون خطا استفاده کند تا بتواند با شرایط مورد نیاز شهروندی، استخدام و پیش نیازهای خانواده به شکلی هوشمندانه کنار آمده و خود را برای یک زندگی سالم و مُثمر ثمر آماده کند. شهروندی که دارای دانش آماری و سواد آماری است، در خصوص شمارش و اعداد پایه دخیل در تفسیر دادهها متخصص و ماهر است. یک شهروند دارای دانش آماری، نقاط قوت یک فرآیند علمی را درک کرده و میتواند به شکلی انتقادی گزارشهای رسانهها را در مورد یافتههای علمی تحلیل کند چرا که میتواند سؤالات مناسبی را در مورد طرح مطالعاتی و نتیجهگیریهای پژوهشی مطرح نماید. اگر خط سیر آمار را ریشهیابی کنیم، ملاحظه میشود که این رشته برای حل مسائل واقعی پدید آمده است. همچنین آمار کمک میکند که بتوان ریاضیات را وارد دنیای عملی نمود و به شکلی مفید از ریاضیات در دنیای حقیقی استفاده کرد. از سوییدیگر، علم آمار بهعنوان یکی از مولفههای موثر سواد علمی در قرن بیست و یکم مورد استفاده قرار گرفته شده است و اهمیت آن در اسناد برنامهی درسی بسیای از کشورها، در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است. این علم، کاربرد بسیاری در علوم مختلف مانند علوم مهندسی، علوم پزشکی، علوم اجتماعی و غیره دارد. لذا قرار گرفتن این علم در برنامۀ درسی ریاضیات مدرسهای و آموزش مناسب آن سبب ایجاد مهارتهای مختلفی از قبیل تصمیمگیری، قضاوت و پیشبینی مبتنی بر دادههای پیرامون میگردد. امروزه آموزش آمار، به عنوان یکی موضوعات تحقیقاتی در زمینه یادگیری علم آمار به دانشآموزان و دانشجویان مورد توجه محققان قرار گرفته است. آمار به عنوان یک علم شامل مباحث تئوری و کاربردی است، لذا هر دو جنبه این علم در آموزش آمار در نظر گرفته شده است. آموزش آمار، چالشهایی مشابه با آموزش در سایر علوم ریاضی مانند منطق، ریاضیات و علوم رایانه دارد. اما از آنجایی که، علم آمار مبتنی براستدلال بر اساس شواهد است، آموزش آن، شباهتهای بسیاری با آموزش در رشتههای تجربی مانند علوم اجتماعی، زیستشناسی، روانشناسی و شیمی دارد. از سویی دیگر، تحقیقات آموزش آماری، زمینهای در حال ظهور است که از رشتههای مختلف رشد کرده و به عنوان یک زمینه منحصر به فرد در جهت ارتقاء تدریس و یادگیری آمار در تمامی مقاطع تحصیلی و دانشگاهی محسوب میگردد. امروزه شاید قدرت استدلال جای خود را به توسعه(قدرت نقد) داده باشد. یعنی آموزش آمار و احتمال مردم را قادر میکند تا انبوه دادهها را، که در این عصر اطلاعات، پیوسته زیر بمباران آنها هستند، به سامان آورند. نمونه آن این که پندارهای ساده آماری باید بخشی از آموزش دانش آموزان باشد تا به آنان در توسعه برخورد نقادانه با اطلاعات عددی که رسانههای گروهی ارائه میکنند، کمک کند. در جامعه کنونی آدمی باید دادههای انبوه زندگی روزمره را بفهمد و تحلیل کند و درمقابل انفجار اطلاعاتی موجود، قادر به استنتاجهای معتبر و درست در مسائلی از قبیل دستمزدها، هزینهها و تصمیمگیریها است. براین اساس از سال ۱۳۳۹(۱۹۶۰میلادی) بسیاری از مجامع بین المللی آموزش ریاضی، تدریس آمار را در برنامه درسی ریاضی مدارس توصیه کرده اند.
دلیل مهمی که میتوان در مورد این موضوع به آن اشاره نمود اهمیت پیدا کردن تاثیر آمار در زندگی روزمره ، نقش مهم آن در شرایط حساس و کاربرد آن در بسیاری از تخصصها و پژوهشهاست. که این موضوع هنوز بخوبی در کشورمان مورد توجه قرار نگرفته است.
یکی از اساسیترین ضرورتهای تشکیل کمیته آموزش آمار مدرسهای، برطرف کردن چالشها و مشکلات جدی موجود در کتابهای ریاضیات آموزش و پرورش از پایۀ اول تا دوازدهم است. این چالشها به دلیل عدم وجود استاندارهای آموزشی در مباحث آمار و احتمال و پایین بودن دانش معلمان و دبیران در مباحث آمار و احتمال است. همچنین یکی دیگر از این چالشها، عدم انجام تحقیقات آکادمیک و دانشگاهی در آموزش آمار و احتمال است به طوری که حتی یک مقاله پژوهشی فارسی و یا انگلیسی در این حوزه در کشور وجود ندارد. این موضوع سبب گشته است که تدریس و آموزش آمار و احتمال درکتابهای ریاضیات مدرسهای به عنوان یکی از مشکلات اساسی در حوزه آموزش ریاضی مدرسهای برای دانش آموزان، معلمان و دبیران آموزش و پرورش گردد. نقش وجود استاندارد های آموزشی و انجام پژوهش و تحقیقات در این حوزه بسیار با اهمیت است به طوریکه سبب تولید محتویهای مناسب یکپارچه با کیفیتهای استاندارد در کتابهای ریاضیات مدرسهای میگردد. همچنین چالشهای جدی و اساسی که دبیران و معلمان در آموزش آمار و احتمال با آن روبه رو میشوند به طوری که از درس دادن این مباحث به طور عمیق و درست خودداری می نمایند و سالهای زیادی است که سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی وزارت اموزش و پرورش با این مشکلات روبه رو است و به دلیل عدم وجود استاندارهای آموزشی و عدم انجام تحقیقات و پژوهشها در این حوزه نمیتواند این چالشها را برطرف کند.
اهداف کمیته آموزش آمار مدرسهای:
-
تعیین استانداردها و چارچوب برنامه درسی آمار در مقاطع مختلف مدرسهای
-
نحوه آمادهسازی آموزگاران و معلمان برای تدریس بهتر آمار در مدارس
-
نحوه تشویق دانش آموزان برای انتخاب رشته آمار برای ادامه تحصیل
-
باز نگری به برنامههای درسی آمار در دانشگاهها و تعیین چارچوبی برای برنامههای آمار در مقاطع مختلف تحصیلی دانشگاهی
- آماده سازی و برنامه ریزی برای باز آموزی همکاران دانشگاهی برای تدریس دروس متناسب با نیازهای روز
- اصلاح و تعیین چارچوب تدریس آمار به عنوان دروس سرویس برای رشتههای دیگر در دانشگاهها
فعالیتهای کمیته آموزش آمار در بازه زمانی مهرماه ۱۳۹۹ تا شهریورماه ۱۴۰۰:
-
تدوین استانداردها و چارچوب برنامه درسی آمار، احتمال و علوم داده در مقاطع مختلف مدرسهای
-
مطالعه تطبیقی استاندارهای آموزشی آمار، احتمال و علوم داده کشور آمریکا در سال ۲۰۲۰
-
مطالعه تطبیقی آموزش آمار و احتمال قبل و بعد از انقلاب
-
برگزاری پنج وبینار آموزش آمار برای دبیران و معلمان
-
چهارمین وبینار: استنباط آماری- برآورد، پارامتر و استنباط آماری و برآورد فضایی
-
پنجمین وبینار: شاخصهای اقتصادی و اجتماعی و بدفهمیهای موجود در مباحث احتمال
-
برگزاری وبینارهای دانش افزایی آموزش آمار و احتمال با همکاری گروه ریاضی دفتر تالیف سازمان پژوهشی و برنامه ریزی درسی
-
برگزاری وبینار چرا آمار واحتمال در مدرسه و چگونه؟ توسط اتحادیه انجمن های علمی آموزشی معلمان ریاضی ایران
-
شبکهسازی گروههای دبیران و معلمان کشور با استفاده شبکه های اجتماعی به منظور آموزش مجازی
-
برگزاری جلسات مستمر در هر ماه به منظور تدوین استانداردهای آموزشی
-
تهیه محتوای آموزشی آمار و احتمال در سامانه شاد
-
همکاری با کمیته علمی سومین سمینار آموزش آمار
-
همکاری با کمیته علمی سیزدهمین سمینار احتمال و فرایند تصادفی
-
چاپ کتاب استانداردها و چارچوب برنامه درسی آمار، احتمال و علوم داده در مقاطع مختلف مدرسهای
-
تهیه محتواهای آموزشی، منابع و کتابهای کمک آموزشی آموزش آمار و احتمال برای معلمان و دبیران
-
انجام مطالعات پژوهشی در راستای مطالعات تطبیقی در حوزۀ آموزش آمار و احتمال در کشورهای منتخب
-
انعقاد تفاهم همکاری انجمن آمار ایران نامه با سازمان پژوهش و برنامه آموزشی وزارت آموزش و پرورش
-
برطرف کردن چالشها و مشکلات جدی موجود در کتابهای ریاضیات آموزش و پرورش از پایۀ اول تا دوازدهم با برگزاری وبینارهای دانشافزایی
-
برگزاری مسابقه پوستر سواد آماری
-
همکاری در مجلات رشد، برهان ریاضی و سامانه شاد
اعضای کمیته آموزش آمار مدرسهای
آقای دکتر نصراله ایرانپناه
استادیار دانشگاه اصفهان
آقای دکتر علی رجالی
دانشیار بازنشسته دانشگاه صنعتی اصفهان و عضو موسس خانه ریاضیات اصفهان
آقای دکتر عبدالحمید رضایی
استاد دانشگاه فردوسی مشهد
خانم آناهیتا کمیجانی
نماینده دبیران ریاضی در شورای تخصصی برنامهریزی درسی سازمان پژوهش
خانم دکتر آزاده قاهری
پژوهشکده رویان
آقای دکتر احسان بهرامی سامانی
دانشیار دانشگاه شهید بهشتی- مسوول کمیته
آقای دکتر علی دولتی |
استاد دانشگاه یزد |
آقای دکتر علیرضا طاهریون |
استادیار دانشگاه شهید بهشتی |