احد ملک زاده، اصغر اسمعیلی عیان، سید مهدی محمودی،
جلد 15، شماره 1 - ( 6-1400 )
چکیده
مدل داده پانلی در بسیاری از شاخههای علمی همانند اقتصاد، علوم اجتماعی، پزشکی و اپیدمیولوژی مورد استفاده قرار میگیرد. در دهههای گذشته، استنباط روی ضرایب رگرسیون در مدلهای داده پانلی توسعه یافته است. در این مقاله، به معرفی روشهایی به منظور انجام آزمون فرضیه برابری مدل پانلی در بین گروههای موجود در مجموعه دادههای پانلی پرداخته میشود. ابتدا یک کمیت تصادفی معرفی میشود که توزیع آن را به دو روش تقریب و بوت استرپ پارامتری برآورد خواهد شد. همچنین یک کمیت محوری برای انجام این آزمون فرضیه معرفی میشود. در یک مطالعه شبیهسازی، رویکردهای پیشنهادی با روش موجود بر اساس خطای نوع اول و توان آزمون مورد مقایسه قرار میگیرد. همچنین مجموعه دادههای پانل بنزینی با روش ارائه شده مورد تحلیل قرار میگیرد.
محمد حسین پورسعید،
جلد 15، شماره 1 - ( 6-1400 )
چکیده
در این مقاله بر پایه یک کمیت محوری مناسب، دو روش برای تعیین ناحیه اطمینان میانگین و انحراف معیار توزیع یکنواخت دو پارامتری معرفی میشود که در آنها بهکارگیری روشهای عددی الزامی نیست. در روش اول با مینیمم کردن مساحت ناحیه اطمینان، کوچکترین ناحیه اطمینان بدست آورده میشود و در روش دوم نیز با استفاده از کوتاهترین بازههای اطمینان برای میانگین و انحراف معیار و بهکارگیری فرمول بنفرونی، ناحیه اطمینان توأم معرفی میشود. با مقایسه مساحت و احتمال پوشش نواحی اطمینان معرفی شده و همچنین مقایسه پهنای نوار در برگیرنده انحراف معیار در دو روش، نشان داده میشود که روش اول عملکرد بهتری را دارد. در پایان نیز روشی برای تقریب چندک توزیع F که در محاسبه نواحی اطمینان از آن استفاده میشود، ارائه میگردد.
فیروزه باستان، سیدمحمدتقی کامل میرمصطفائی،
جلد 15، شماره 2 - ( 12-1400 )
چکیده
در این مقاله، برآوردیابی و پیشبینی برای توزیع پواسن-نمایی بر اساس رکوردهای پایین و زمانهای بین رکورد مورد مطالعه قرار میگیرند. برآوردیابی با روشهای ماکسیمم درستنمایی و بیزی بر اساس دو تابع زیان متقارن و نامتقارن صورت میپذیرد. از آنجا که به نظر میرسد انتگرالهای مرتبط با برآوردهای بیزی دارای فرمهای بسته نیستند، از الگوریتمهای متروپولیس-هستینگز درون گیبز و نمونهگیری نقاط مهم برای تقریب این انتگرالها استفاده میشود. همچنین پیشبینی بیزی رکوردهای آینده نیز مورد بررسی قرار میگیرد. یک مطالعه شبیهسازی و یک مثال کاربردی برای ارزیابی و نشان دادن کاربرد نتایج مقاله و همچنین مقایسه نتایج عددی وقتی استنباط بر اساس رکوردها و زمانهای بین رکورد است، با هنگامی که استنباط تنها بر اساس رکوردها صورت میپذیرد، ارائه میگردد.
مهدی بالوئی، عین الله دیری، فرشین هرمزی نژاد، عزت الله بالوئی جامخانه،
جلد 15، شماره 2 - ( 12-1400 )
چکیده
در اغلب موارد کاربردی برای افزایش دقت برآورد پارامترها نیاز به برآوردگری داریم که دارای کمترین مخاطره باشد. در این میان برآوردگرهای انقباضی نقش بسیار مهمی ایفا میکنند. هدف اصلی ما در این مقاله، بررسی کارایی برخی برآوردگرهای انقباضی پارامتر شکل توزیع پارتو -رایلی تحت دو کلاس از برآوردگرهای انقباضی است. در این تحقیق کارایی برآوردگرهای پیشنهادی را با برآوردگر نااریب که تحت تابع زیان درجه دوم خطا بدست آمدهاند، مقایسه میشوند. رابطه بین دو کلاس از برآوردگرهای انقباضی بدست آمده پارامتر شکل توزیع پارتو-رایلی مورد برسی قرار گرفته و نهایتا با استفاده از شبیه سازی، کارایی نسبی برآوردگرهای پیشنهادی مورد بحث و نتیجه گیری قرار میگیرند.
انیس ایران منش، فرزانه اولیاء زاده، وحید فکور،
جلد 15، شماره 2 - ( 12-1400 )
چکیده
در این مقاله دو برآوردگر ناپارامتری برای آنتروپی گذشته بر اساس دادههای طول-اریب معرفی و سازگاری قوی این برآوردگرها اثبات شده است. بهمنظور مقایسه عملکرد آنها مطالعه شبیهسازی انجام شده و بر اساس نتایج بهدست آمده، نشان داده میشود که هر کدام در نواحی مختلفی از تکیهگاه توزیع احتمال متغیر تصادفی طول-اریب، بهتر از دیگری عمل میکند.
سکینه دهقان، محمدرضا فریدروحانی،
جلد 15، شماره 2 - ( 12-1400 )
چکیده
تابع ژرفا با در نظر گرفتن ویژگیهای هندسی مجموعه دادههای چندمتغیره و رتبهبندی مشاهدات ابزار مناسبی را در آمار ناپارامتری چندمتغیره فراهم آورده است. به عبارت دیگر، این تابع منجر به مرتبسازی از مرکز به بیرون نقاط چندمتغیره میشود. از آنجا که دورافتادگی نقاط به طور اجتنابناپذیری وابسته به ترتیب دادهها است، این مرتبسازی میتواند راهی برای شناسایی نقاط دورافتاده فراهم کند. در این مقاله، بر اساس مفهوم تابع ژرفا، یک روش ناوردای آفین برای شناسائی نقاط دورافتاده چندمتغیره بیان میشود. ویژگی مطلوب ناوردای آفین تضمین میکند که نقطه دورافتاده تحت هرگونه تبدیل از محورهای مختصات کماکان بهعنوان دورافتاده شناسایی شود. پیادهسازی این روش نسبت به بیشتر روشهای چندمتغیره که دارای پیچیدگی محاسباتی هستند، سادهتر است. بر اساس مطالعات شبیهسازی عملکرد روش پیشنهادی بر اساس توابع ژرفای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. سرانجام، روش بیان شده برای دادههای مسکن شهرهای منتخب ایران در سال 1397، بکار برده میشود.
پرویز نصیری، رئوف عبیدی،
جلد 16، شماره 1 - ( 6-1401 )
چکیده
مطالعه برازش دادههای طول عمر به کمک توزیعهای مرکب از جمله توزیعهای مرکب وایبول وارون اخیراً مورد توجه تعداد زیادی از محققان قرار گرفته است. در این مقاله پس از ارائه توزیع مرکب وایبول وارون-پواسن، برازش دادههای طول عمر سانسورشده مورد بررسی قرار میگیرد. حضور پارامترهای مقیاس، شکل و نرخ شکست در این توزیع، نیازمند بررسی از حیث برآورد و آزمون فرضیه از اهمیت خاصی برخوردار است، لذا پارامترها تحت سانسور نوع دوم با استفاده از روشهای ماکسیمم درستنمایی و بیزی برآورد میشوند. در برآورد بیزی پارامترها تحت توابع زیان مختلف براساس توزیعهای پیشین مناسب برآورد میشوند. در بخش شبیهسازی، فاصله اطمینان متقارن و فاصله اطمینان بیزی با بالاترین چگالی پسین ارائه و برآوردگرها با استفاده از معیارهای آماری مورد مقایسه قرار میگیرد. در پایان نیکویی برازش توزیع وایبول وارون-پواسن با استفاده از یک مجموعه داده واقعی در مقایسه با سایر توزیعهای مرکب مورد ارزیابی قرار میگیرد.
علا الحمیده، مهران نقی زاده قمی، آزاده کیاپور،
جلد 16، شماره 2 - ( 12-1401 )
چکیده
در این مقاله، به محاسبه برآوردگرهای بیزی و E-بیزی در مدل بر نوع ۱۲ پرداخته میشود. برآوردگرها بر اساس دادههای سانسور شده نوع دوم تحت تابع زیان کراندار گامای برگردانده به دست میآیند. رابطه بین برآوردگرهای E-بیز و همچنین ویژگیهای مجانبی آنها ارائه میشوند. عملکرد برآوردگرهای ارائه شده با استفاده از شبیهسازی مونت کارلو مورد بررسی قرار میگیرند.
آقای آرتا روحی، خانم فاطمه جهادی، دکتر مهدی روزبه، دکتر سعید زالزاده،
جلد 17، شماره 1 - ( 6-1402 )
چکیده
تحلیل دادههای با بعد بالا با استفاده از روشهای رگرسیون کلاسیک انجام پذیر نیست و ممکن است نتایج آن گمراه کننده باشد.
در این تحقیق سعی شده است با معرفی تکنیکهای جدید و قدرتمندی مانند رگرسیون بردار پشتیبان، رگرسیون تابعی، رگرسیون ستیغی و لاسو، به واکاوی اینگونه دادهها پرداخته شود. در این راستا، با تحلیل دو مجموعه داده بعد بالا (دادههای مربوط به تولید ریبوفلاوین و شبیهسازی شده) با روشهای معرفی شده، به ارزیابی کاراترین مدل با استفاده از سه معیار (مجذور همبستگی، میانگین توان دوم خطا و میانگین انحراف درصد خطای مطلق) با توجه به نوع دادهها پرداخته میشود.
شهرستانی شهرام یعقوب زاده،
جلد 17، شماره 1 - ( 6-1402 )
چکیده
در این مقاله فرض میشود نرخ ورود متقاضیان به سیستم صفبندی M/M/c دارای توزیع نمایی با پارامتر $lambda$ و نرخ سرویس متقاضیان دارای توزیع نمایی با پارامتر $mu$ و مستقل از نرخ ورود است. همچنین فرض میشود سیستم تا زمان T (زمان توقف) فعال است. تحت این زمان توقف، برآورد ماکسیمم درستنمایی و برآورد بیزی تحت تابعهای زیان آنتروپی عمومی و توان دوم خطای موزون و همچنین تحت توزیع پیشین آگاهیبخش و ناآگاهی بخش، پارامتر شدت ترافیک و احتمال پایایی سیستم M/M/c به دست آورده میشوند. سپس برآوردگرهای به دست آورده شده، به کمک روش شبیهسازی مونتکارلو و یک مثال عددی با هم مقایسه میشوند، تا برآوردگر مناسبتر تعیین شود.
داریوش نجارزاده،
جلد 17، شماره 1 - ( 6-1402 )
چکیده
در تحلیل رگرسیون چندگانه، ضریب همبستگی چندگانه جامعه به شکل گستردهای برای اندازهگیری میزان همبستگی بین یک متغیر با یک مجموعه از متغیرهای تصادفی به کار میرود. به منظور ارزیابی وجود یا عدم وجود این نوع از همبستگی، آزمون صفر بودن مورد استفاده است. در دادههای بعد بالا، به دلیل تکین بودن ماتریس کواریانس نمونه، روشهای کلاسیک موجود برای آزمون این فرض همگی غیر قابل استفاده هستند. در این مقاله، به منظور آزمون صفر بودن این ضریب، آماره آزمونی بر پایه برآوردگر جایگذاری وارون ماتریس کوواریانس نمونه معرفی و سپس به کمک آماره آزمون پیشنهادی، یک آزمون جایگشتی پیشنهاد شده است. مطالعه شبیهسازی برای ارزیابی آزمون پیشنهادی هم در دادههای بالا و هم در دادههای بعد پایین انجام شده است. در نهایت، کاربردی از آزمون پیشنهادی بر روی دادههای اندازههای تومور موشها ارائه شده است.
اقای بهرام حاجی جودکی، اقای رضا هاشمی، اقای سلیمان خزائی،
جلد 17، شماره 2 - ( 12-1402 )
چکیده
در این مقاله یک مدل آمیخته فرایند دیریکله جدید با هسته وارون وایبل تعمیمیافته پیشنهاد شده است. پس از تعیین توزیع پیشین پارامترها در مدل پیشنهادی، برای نمونهگیری از توزیع پسین توام پارامترها از روشهای مونت کارلوی زنجیره مارکف استفاده شده است. عملکرد مدل پیشنهادی با تحلیل چندین مجموعه داده واقعی و شبیهسازی شده مورد بررسی قرار گرفته است. در مجموعه دادههای واقعی برخی از دادهها سانسور شده از راست هستند. همچنین در این مقاله پتانسیل مدل پیشنهادی برای خوشهبندی کردن دادهها بکار گرفته شده است. نتایج بدست آمده نشان دهنده عملکرد مطلوب مدل پیشنهادی است.
نسرین نوری، حسین بیورانی،
جلد 17، شماره 2 - ( 12-1402 )
چکیده
استفاده از روشهای درستنمایی تاوانیده با تکثیر مجموعه دادههای بعد بالا گسترش یافته است. با این وجود، هنگامی که تعداد مشاهدات در مقایسه با تعداد متغیرهای کمکی نسبتاً کم است، هر مشاهدهای بهطور بالقوه میتواند تأثیر بسزایی روی انتخاب مدل و استنباط داشته باشد. بنابراین، شناسایی و ارزیابی مشاهدات موثر در روشهای تاوانیده مهم است. در این مقاله، معیارهای تأثیر برای تشخیص مشاهدات موثر در رگرسیون لاسو بعد بالا که اخیراً معرفی شدهاند، مرور میشوند. سپس، این معیارها تحت روش الاستیکنت که برای بهبود پیشبینیهای مدل، ویژگی حذف از لاسو و کاهش ضرایب از ریج را ترکیب کرده، بررسی میشوند. از طریق شبیهسازی و مجموعه دادههای واقعی نشان داده میشود که معیارهای تأثیر معرفی شده بهطور کارآمد مشاهدات موثر را شناسایی میکنند و میتوانند به آشکارسازی روابط پنهان در دادهها کمک کنند.
خانم الهه کدخدا، آقا غلامرضا محتشمی برزادران، آقا محمد امینی،
جلد 18، شماره 1 - ( 6-1403 )
چکیده
ماکسیمم آنتروپی مفصل از ترکیب نظریه آنتروپی و تابع مفصل حاصل میشود. این روش با درنظرگرفتن ساختار وابستگی و لحاظ کردن محدودیتهایی براساس اندازههای وابستگی، توزیع توأم ماکسیمم آنتروپی متغیرهای تصادفی را نتیجه میدهد. در این مقاله، توزیع ماکسیمم آنتروپی مفصل دومتغیره با شرط اندازه وابستگی بلیست معرفی میگردد و روش برآورد پارامترهای آن مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج شبیهسازی نشان میدهد، در صورتی که دادهها دارای وابستگی دمی پائین باشند، توزیع پیشنهادی در مقایسه با توزیع ماکسیمم آنتروپی مفصل دومتغیره با شرط اندازه وابستگی اسپیرمن عملکرد بهتری دارد. در انتها کاربردی از روشهای مورد مطالعه در تحلیل دادههای بارش ماهانه ایستگاه زاهدان ارائه میگردد.
عادله فلاح تلوکی، روشنک زمان،
جلد 18، شماره 2 - ( 12-1403 )
چکیده
در این مقاله، پیشبینی طول عمر در سیستمهای منسجم k مولفهای هنگامی که دادههای طول عمر سیستم، سانسور شده نوع دو هستند، بر اساس رویکردهای کلاسیک و بیزی مورد مطالعه قرار گرفته است. در این سیستمهای منسجم، فرض میشود ساختار و اثر مشخصه سیستم مشخص هستند. همچنین، توزیع طول عمر مولفهها، توزیع نیمه لجستیک است. پیشبینیکنندههای نقطهای مختلفی از جمله، پیشبینیکننده ماکسیمم درستنمایی، پیشبینیکننده نااریب، پیشبینیکننده میانه شرطی و پیشبینیکننده بیزی تحت تابع زیان مربع خطا برای طول عمر سیستمهای منسجم محاسبه شده است. از آن جایی که به نظر میرسد انتگرالهای مرتبط با
پیشبینی بیزی دارای فرمهای بسته نیستند، از الگوریتم متروپلیس-هستینگز و نمونهگیری نقاط مهم برای تقریب این انتگرالها استفاده شده است. همچنین، بر اساس دادههای طول عمر سیستم سانسور شده نوع دو، فاصله پیشبینی بر اساس کمیت محوری، فاصله پیشبینی HCD و فاصله پیشبینی بیزی برای طول عمر مولفهها نیز مورد بررسی قرار گرفته است. یک مطالعه شبیهسازی و یک مثال عددی برای ارزیابی و مقایسه عملکرد روشهای مختلف پیشبینی ارائه شده است.
فرزانه هاشمی،
جلد 18، شماره 2 - ( 12-1403 )
چکیده
یکی از پرکاربردترین مباحث آماری، مسایل رگرسیونی است. در مسایل رگرسیونی فرض اساسی بر روی خطاها، نرمال بودن آنهاست که این فرض در برخی موارد به سبب وجود ویژگیهای عدم تقارن یا مکانهای شکست در دادهها برقرار نمیباشد. مدل رگرسیون تکهای یکی از راههای برون رفت در شرایط نرمال نبودن خطاهاست که بهطور گسترده در حوزههای مختلفی به کار گرفته شدهاند، که در آنها تشخیص نقطه شکست مهم است و مکانهای شکست در مدلهای رگرسیون تکهای برای دانستن زمان و چگونگی تغییر الگوی ساختار داده ضروری است. یکی از مشکلات عمده در این دادهها وجود دم سنگینی است که با استفاده از برخی توزیعها که به عنوان تعمیمی از توزیع نرمال هستند این مشکل برطرف شده است. در این مقاله بر اساس توزیع مخلوط مقیاسی نرمال، مدل رگرسیونی تکهای مورد بررسی قرار خواهد گرفت که میتوان به جای نرمال با به کار گیری تعمیمهایی از توزیع نرمال این مشکل را برطرف نمود. همچنین این مدل با مدل رگرسیون تکهای استاندارد که برگرفته از خطاهای نرمال است مورد مقایسه قرار خواهد گرفت.
ام البنین بشیری گودرزی، عبدالرضا سیاره، صدیقه زمانی مهریان،
جلد 19، شماره 1 - ( 6-1404 )
چکیده
الگوریتم تقویت، الگوریتمی ترکیبی برای کاهش عدم توازن و واریانس از خانوادۀ الگوریتمهای یادگیری ماشین در حوزۀ یادگیری با نظارت است. این الگوریتم، روشی برای تبدیل سیستمهای یادگیری ضعیف به سیستم قوی بر اساس ترکیب نتایج مختلف است. پس از انتخاب متغیرها و ساخت مدل اولیه، با تنظیم نرخ یادگیری و سایر پارامترهای الگوریتم تقویت، مدلهای ضعیف به مدل قویتری برای برازش به دادهها تبدیل میشود.
در این مقاله مدلهای آمیخته با اثرات تصادفی برای کوچک نواحی در نظر گرفته شده که در آن خطاها از مدل $AR-GARCH$ پیروی میکنند. بهمنظور انتخاب متغیر در این مدلها برای کوچک نواحی، الگوریتم تقویت پیشنهاد شده است. با دادههای شبیهسازی شده و دادههای مالیاتی، عملکرد الگوریتم تقویت در انتخاب متغیر با روشهای کلاسیک انتخاب متغیر مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج نشان میدهند الگوریتم تقویت عملکرد بهتری در انتخاب متغیر برای کوچک نواحی دارد.
زهرا نیکنام، رحیم چینی پرداز،
جلد 19، شماره 1 - ( 6-1404 )
چکیده
آزمونهای فرضیه کلاسیک، در حالتی که پارامترهای تحت آزمون دارای محدودیت نباشند، آزمونهای مناسب، مانند آزمونهای به طور یکنواخت پرتوانترین و آزمونهای به طور یکنواخت پرتوانترین نااریب را ارائه میدهند. این آزمونها برای فرضیههای خاص مانند یکطرفه و دوطرفه برای پارامتر شکل گرفتهاند. امّا در عمل ممکن است با فرضیههایی مواجه شویم که پارامترهای تحت آزمون، دارای نوعی محدودیت در فرضیه صفر و یا در فرضیه مقابل باشند. چنین فرضیههایی در چارچوب آزمون فرضیههای کلاسیک نمیگنجند. بنابراین آماردانان به جای پرتوانترین آزمونها، به دنبال آزمونهای پرتوانتر هستند. در مقاله حاضر آزمون اجتماع-اشتراک برای آزمون علامت واریانسهای چند جامعه نرمال به دست آمده و با آزمون نسبت درستنمایی مقایسه شده است. با وجود اینکه آزمون اجتماع-اشتراک پرتوانتر است، امّا هر دو آزمون نااریب نیستند. دو آزمون مستطیلی و هموار کننده جهت آزمون با توان بیشتر مورد بررسی قرار گرفتهاند.
بهرام حاجی جودکی، سلیمان خزائی، رضا هاشمی،
جلد 19، شماره 1 - ( 6-1404 )
چکیده
مدلهای زمان شکست شتابیده یکی از مدلهایی است که در تحلیل بقا هنگامی که دادهها سانسور شدهاست، بویژه زمانیکه همراه با متغیرهای کمکی است مورد استفاده قرار میگیرد. هنگامیکه مدلهای مورد نظر به پارامتر مجهول وابسته است یکی از روشهایی که میتوان بکاربرد روش بیزی، بویژه روش بیز ناپارامتری است که فضای پارامتر را بینهایت بعدی در نظر میگیرد. در این چارچوب مدلهای آمیخته فرایند دیریکله نقش مهمی را ایفا میکنند. در این مقاله یک مدل آمیخته فرایند دریکله با هسته بِر 12 برای مدلسازی توزیع بقا زمان شکست شتابیده درنظر گرفته میشود. سپس با استفاده از روشهای مونت کارلوی زنجیر مارکف از توزیع پسین نمونه تولید میشود. عملکرد مدل پیشنهادی با مدل آمیخته فرایند درخت پولیا براساس دادههای شبیهسازی شده و واقعی مقایسه میشود. نتایج بهدست آمده نشان میدهد که مدل پیشنهادی عملکرد بهتری دارد.
عادله فلاح،
جلد 19، شماره 1 - ( 6-1404 )
چکیده
در این مقاله، برآوردیابی برای پارامتر توزیع لیندلی اصلاح شده بر اساس دادههای سانسور شده فزاینده نوع دو مورد مطالعه قرار گرفته است. برآورد ماکسیمم درستنمایی، برآورد به روش محوری و برآورد بیزی پارامتر با دو روش تقریب لیندلی و مونت کارلو زنجیر مارکوف محاسبه شده است. بازههای اطمینان مجانبی، محوری، بوت استرپ و بیزی ارائه شده است. یک مطالعه شبیهسازی مونت کارلو برای ارزیابی و مقایسه عملکرد روشهای مختلف برآورد انجام شده است. همچنین، برای تشریح بیشتر روشهای برآورد معرفی شده دو مثال واقعی ارائه شده است.