---

 تحلیل سری‌های زمانی - مکانی در علوم مختلف حائز اهمیت اما در عین حال چالش برانگیز است.  دقت تحلیل‌های سری‌‌‌های زمانی - مکانی به نحوه تبیین صحیح ارتباط در بعد زمان و مکان آنها بستگی دارد. در این مقاله، مولفه‌های اصلی دینامیکی یکطرفه جهت مدل‌سازی ساختار مشترک  سری‌های زمانی - مکانی معرفی و مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مولفه‌های اصلی با مجموعه  داده‌هایی که شامل تعداد زیادی از سری‌های زمانی - مکانی است، قابل استفاده است. مولفه‌های اصلی دینامیکی علاوه بر ارتباط مکانی، تشخیص روند و روند فصلی،  انعکاس دهنده سایر عوامل مشترک زمانی و مکانی در مجموعه‌ای  از  سری‌های زمانی - مکانی هستند. جهت بررسی کارایی مولفه‌های اصلی دینامیکی یکطرفه،  از آنها برای خوشه‌‌‌بندی و پیش‌بینی در سری‌های زمانی - مکانی استفاده می‌شود.بر اساس سری‌های زمانی - مکانی بارندگی در ایستگاه‌های مختلف استان گلستان، کارایی مولفه‌‌های اصلی در خوشه‌بندی ایستگاه‌های هیدرومتری، مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین پیش‌بینی بر اساس مولفه‌های اصلی دینامیکی یکطرفه برای مقادیر شاخص بارش استاندارد که یک شاخص مهم در بیان خشکسالی می‌باشد، انجام  می‌گیرد.