دکتر ناهید سنجری فارسی پور، دکتر بهرام طارمی، خانم زهرا معمار کاشانی،
جلد 28، شماره 2 - ( 12-1402 )
چکیده
مارشال و اولکین خانواده ای از توزیع ها را معرفی کردند که با اضافه کردن یک پارامتر به توزیع های دیگر بدست می آید. سانتوز-نتو و همکاران مطالعه روی خانواده ی توزیع های تعمیم یافته وایبول را انجام دادند. در این مقاله دو توزیع ریلی و پارتو تعمیم یافته وایبول مورد مطالعه قرار گرفته, مطالب گوناگون مانند گشتاورها و آمار بیزی تحت تابع زیان های مختلفی از جمله مربع خطا, آنتروپی, لاینکس, مربع خطا در لگاریتم و لاینکس اصلاح شده را مورد بحث قرار داده ایم. همچنین روش زنجیره مارکف مونت کارلو(mcmc) برای این دو توزیع قرار گرفته اند.
دکتر فاطمه شاه سنایی، دکتر رحیم چینی پرداز،
جلد 28، شماره 2 - ( 12-1402 )
چکیده
در بعضی از پدیده های تجربی، پژوهشگران با داده هایی مواجه هستند که ذاتا ماهیت اقلیدسی ندارند. داده های دایره ای که برای اندازه گیری زاویه و یا جهت به کار می روند، از این نوع هستند. در بررسی های آماری ممکن است به جای نمونه های تصادفی با نمونه های وزنی مواجه شویم که در آنها مشاهدات متناظر با تابعی تحقق مییابند. در این مقاله به توزیع های وزنی در داده های دایره ای پرداخته می شود. با توجه به اینکه توزیع ون میزس کاربرد بسیار وسیعی در مدل بندی داده های دایره ای دارد، برآورد ماکسیمم درستنمایی پارامترهای توزیع دایره ای ون میزس وزنی مورد بررسی قرار می گیرد. از آنجا که ممکن است براوردگرها شناسا پذیر نباشند، به کمک توزیع پیشین مناسب ممکن است برآوردهایی منحصر به فرد به دست آورد. در یک کار شبیه سازی وزن های مختلف در توزیع دایره ای ون میزس مقایسه می شوند
خانم پریا ترابی کهلان، خانم لیدا کلهری ندرآبادی،
جلد 28، شماره 2 - ( 12-1402 )
چکیده
در طول دهههای گذشته، چالشهای زیادی برای سرشماری سنتی وجود داشته است. گردآوری اطلاعات از افراد یک کشور با استفاده از روشهای سنتی یک عملیات عظیم و پرهزینه و یک نگرانی کلیدی است. علاوه بر این، کاهش تمایل جامعه برای پاسخگویی به پرسشنامههای سرشماری و بحرانهای غیر منتظره مانند همهگیری کووید 19، تولید آمارهای قابل اعتماد با جزئیات جغرافیایی و محتوایی لازم را برای ادارههای آمار ملی دشوار کرده است. اما توسعهی فناوریهای جدید و رویکردهای گردآوری دادهها به این معنی است که فرصتهای نوظهوری نیز وجود دارد. تمایل روزافزون استفاده از منابع اداری در اجرای سرشماریها، امکان کاهش هزینهها، بهبود کیفیت دادهها و تولید اطلاعات مکرر را بهصورت سالانه فراهم آورده است. مطالعهی رویکردهای مختلف اتخاذشده توسط برخی از کشورهای منطقهی آسیا و اقیانوسیه نشان میدهد که در حال حاضر از دادههای اداری به روشهای مختلفی برای پشتیبانی از عملیات سرشماریها استفاده میشود. بررسی این رویکردها، برای یاری و راهنمایی کشورهایی که در حال تأمل در بهکارگیری یا توسعهی استفاده از دادههای اداری در سرشماری هستند، بسیار مفید خواهد بود. در این مقاله ضمن مرور تعریف ثبت و انواع ثبتهای اداری مورد استفاده در سرشماری ثبتیمبنا، اقدامات انجامشده در برخی کشورها در حرکت به سمت سرشماری ثبتیمبنا ارائه میشود.
دکتر ابوذر بازیاری،
جلد 28، شماره 2 - ( 12-1402 )
چکیده
شرکتهای بیمه به لحاظ ساختار تصادفی که دارند، با مدلهای ریاضی و آماری مدلبندی میشوند. در این مقاله، مدل مخاطره انفرادی شرکت بیمه با نرخهای بهره متفاوت در یک دوره زمانی در نظر گرفته شده و فرض میشود که نرخهای بهره دارای ماتریس احتمال انتقال با حالت متناهی و شمارا باشند. با استفاده از احتمال شرطی روی تابع چگالی اولین خسارت، احتمالات ورشکستگی زمان متناهی و نامتناهی محاسبه شدهاند. همچنین با استفاده از روش استقرای ریاضی کرانهای بالای احتمال ورشکستگی زمان نامتناهی برای توزیعهای دم سبک بهدست آمدهاند. در مثالهای عددی، احتمالات ورشکستگی برای توزیعهای دم سنگین با احتمالات داده شده در بازیاری (2022) برای مدل مخاطره انفرادی کلاسیک مقایسه شده و نیز احتمالات ورشکستگی زمان نامتناهی برای توزیعهای دم سبک با مقادیر کران لاندبرگ مقایسه میشوند. نتایج نشان میدهند که وجود نرخهای بهره دارای ماتریس احتمال انتقال با حالت متناهی باعث کاهش احتمالات ورشکستگی خواهند شد.
دکتر رضا زارعی، دکتر شهرام یعقوب زاده شهرستانی، دکتر امرالله جعفری،
جلد 28، شماره 2 - ( 12-1402 )
چکیده
تابع هزینه و احتمال پایایی سیستم دو معیار کلیدی در طراحی سیستم های صفبندی بهشمار میآیند. در این مقاله هدف طراحی یک سیستم صف بندی تک باجهای با ظرفیت نامتناهی است که در آن زمانهای سرویس در مدل اول و زمانهای بین ورود به سیستم در مدل دوم دارای توزیع ارلانگ میباشند. به این منظور، شاخصی جدید بر اساس تابع هزینه و احتمال پایایی سیستم معرفی میشود که بزرگتر بودن آن نشان دهنده بهینه بودن مدل میباشد. چند مثال عددی و یک مثال کاربردی برای تشریح جزئیات محاسباتی روش پیشنهادی ارائه شده است.
خانم پریا ترابی کهلان، آقا علیرضا زاهدیان،
جلد 28، شماره 2 - ( 12-1402 )
چکیده
بنگاههای کوچک و متوسط (SMEs) نقش بهسزایی در ایجاد فرصتهای شغلی، تولید ناخالص داخلی، افزایش تولید محصولات داخلی و صادرات ایفا میکنند و یکی از ارکان کلیدی دستیابی به رشد و توسعهی اقتصادی کشورها به شمار میآیند. هدف این مقاله، تبیین جایگاه SMEها و سهم آنها در اشتغال، اقتصاد، صادرات و دسترسی به منابع بانکی در برخی کشورهای منتخب و مقایسهی آنها با دادههای موجود در ایران است. برای این منظور، تعداد کل کارگاههای خرد و کوچک بخش خصوصی کشور (کمتر از ۵۰ نفر کارکن) و تعداد شاغلان آنها با استفاده از دادههای طرح آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران طی دورهی 10 ساله براورد و مقادیر آنها با استفاده از روش هموارسازی نمایی دوگانه برای سال 1404 پیشبینی شده است. نتایج حاکی از آن است که تعداد کارگاههای کمتر از ۵۰ نفر کارکن بخش خصوصی طی دورهی مورد بررسی افزایشی بوده و تا سال 1404 تعداد آن به 4,596,855 میرسد بهطوریکه سهم شاغلان این کارگاهها در سال 1404 نیز 82.6 درصد پیشبینی شده است. با این وجود، شواهد نشان میدهد که سهم این بنگاهها از تسهیلات بانکی در سالهای اخیر، تنها 4.5 درصد بوده است که این رقم در مقایسه با سایر کشورها بسیار کم و ناچیز است. یافتههای این پژوهش در راستای برنامههای حمایتی دولت از SMEها یاریرسان است
دکتر مهدیه بیاتی،
جلد 28، شماره 2 - ( 12-1402 )
چکیده
ما در عصر اطلاعات زندگی می کنیم و همواره در حال درک و دریافت دادههای زیادی از دنیای اطراف خود هستیم که برای استفاده از این اطلاعات لازم است آنها را به کمک آمار و بهصورت ریاضی بیان کنیم. آمار در همهی زمینهها نقش موثری ایفا میکند. یکی از مواردی که جدیدا مورد توجه قرار گرفته و از فنون آماری کمک میگیرد، متن کاوی است. متن کاوی یک روش تحقیقی برای شناسایی الگوهای موجود در متون است که میتواند نوشتاری، گفتاری و یا تصویری باشد. متن کاوی بسیار گسترده است همانند طبقه بندی متون، خوشهبندی متون، وبکاوی و عقیده کاوی و .... تکنیکهای متن کاوی بهکار گرفته میشود تا مقادیر عددی را برای یک متن تعیین کند. از آنجا که اساس کار با داده، دارا بودن علم آمار است. پس با استفاده از ابزارهای آماری به تحلیل متن می پردازند همانند پیش بینی افزایش یا کاهش قیمت دلار یا سهام با استفاده از اطلاعات متنی امروز. بهکارگیری روشهای آماری می تواند حقایق موجود در متن را کشف، تائید و یا رد کند. امروزه این مبحث در یادگیری ماشین بسیار پر کاربرد است. در این مقاله سعی کردیم تا آشنایی ابتدایی با ابزارهای آماری در روش متن کاوی داشته باشیم و از این ابزار قدرتمند برای تحلیل وقایع استفاده کنیم.
یاسر هاشم زهی، دکتر سیدمهدی امیرجهانشاهی، دکتر محمدحسین دهقان،
جلد 28، شماره 2 - ( 12-1402 )
چکیده
در این مقاله آزمون واگرایی L2 را جهت سنجش نمایی بودن دادههای سانسور تصادفی معرفی میکنیم. سپس توان این آزمون در تشخیص نمایی بودن داده ها را به روش شبیهسازی مونت کارلو با سایر آزمونهای رقیب شامل آزمونهای کولموگروف-اسمیرنوف، اندرسون-دارلینگ و کرامر فون-میزس که مبتنی بر تابع توزیع تجربی و آزمونهای مبتنی بر معیار اطلاع مورد مقایسه قرار میدهیم. نتایج مطالعات شبیهسازی نشان میدهد که آزمون پیشنهادی عموما عملکرد بهتری نسبت به سایر آزمونهای رقیب دارد.
سمیه حوتی زاده، حبیب نادری، سید مرتضی محمدی،
جلد 28، شماره 2 - ( 12-1402 )
چکیده
خشکسالی از مفاهیم بسیار مهم در حوزه هیدرولوژی هستند که در سال های اخیر اهمیت بیشتری پیدا کرده است و نتایج حاصل از مدل سازی و تحلیل آن برای ارزیابی و مدیریت ریسک اهمیت دارد. این پژوهش، به بررسی خشکسالی در شهر زاهدان طی دوره آماری ۱۹۵۱ تا ۲۰۱۷ با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده می پردازد و روش های مدل بندی داده های چندمتغیره با استفاده از توابع مفصل واین را توضیح می دهد. مدل های مختلف با استفاده از معیارهای نیکویی برازشمقایسه می شوند و بهترین مدل انتخاب می گردد. همچنین، دوره های بازگشت توأم محاسبه و تحلیل می شوند.
لادن فریدی، دکتر زهرا رضائی قهرودی،
جلد 28، شماره 2 - ( 12-1402 )
چکیده
یکی ﺍﺯ نگرانیﻫﺎی ﻋﻤﺪۀ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﺑﺴﯿﺎﺭی ﺍﺯ ﺷﺮکتﻫﺎ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎنکﻫﺎ ریزش مشتری است ﻭ ﺑﺎنکﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺣﻔﻆ ﻣﺸﺘﺮی ﻣﺘﻤﺮکز کردهاند، ﺯیرﺍ ﻫﺰینهﻫﺎی ﺟﺬﺏ یک ﻣﺸﺘﺮی ﺟﺪید ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﻫﺰینهﻫﺎی نگهداری یک مشتری ﺍﺳﺖ. بنابراین، پیشبینی و الگوپردازی ریزش مشتریان دو دغدغه اقتصادی مهم برای بسیاری از شرکتهاست. روشهای مختلف یادگیری ماشین، برای این اهداف پیشنهاد شدهاند، اما انتخاب بهترین مدل برای انجام این دو امر، به دلیل وابستگی زیاد به ویژگیهای ذاتی دادههای ریزش، کار سادهای نیست. ﺩﺭ ﺍین مقاله، چندین ﺭﻭﺵ یادگیری ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺑﺎ رویکردهای مختلف ﺑﺎﺯﻧﻤﻮﻧﻪگیری ﺑﺮﺍی ﻣﺘﻌﺎﺩﻝﺳﺎﺯی ﺩﺍﺩﻩﻫﺎ، ﺭﻭی ﺩﺍﺩﻩﻫﺎی ﺑﺎنک پیادهﺳﺎﺯی ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ارزیابیها که براساس معیار سطح زیر منحنی و ﻧﺮﺥ ﻣﺜﺒﺖ ﺩﺭﺳﺖ گزارش شدهاند، تأثیر روشهای متعادلسازی و عملکرد روشهای مختلف یادگیری ماشین را بررسی میکند. در این مطالعه، مناسبترین روشها در زمینه ریزش به همراه یک فرآیند مؤثر مبتنی بر رویکرد ترکیبی و خوشهبندی معرفی شده است. این روشها میتواند به خدمات بازاریابی یا منابع انسانی در درک الگوهای رفتاری مشتریان و احتمال ریزش آنها کمک کند.