آمارگیری هزینه و درآمد خانوار یکی از مهم‌ترین آمارگیری‌های مرکز آمار ایران است که پارامترهای اصلی آن همبسته فضایی هستند.
وقتی همبستگی فضایی میان واحدهای جامعه وجود دارد، انتخاب نمونه‌های مستقل به روش کلاسیک به دلیل برقرار نبودن شرط استقلال واحدهای جامعه با چالش‌های بسیاری مواجه است. استفاده از نمونه‌گیری فضایی راه حلی برای مواجه با این مشکل است. به‌کارگیری نمونه‌گیری فضایی به دلیل دسترسی نداشتن به چارچوب مناسب، در آمار رسمی کمتر مورد توجه واقع شده است. در این مقاله یک روش طرح‌مبنای مدل‌یار برای طبقه‌بندی بهینه فضایی جامعه هدف مرور می‌شود. در حال حاضر اطلاعات مکانی واحدهای جامعه در چارچوب نمونه‌گیری آمارگیری هزینه و درآمد وجود ندارد، اما دسترسی به اطلاعات مکانی برخی از واحدهای نمونه توسط مرکز آمار ایران برای این مطالعه محقق شده است. تولید داده‌های مکانی یکی از مؤلفه‌های اصلی در مدرن‌سازی نظام آماری است و مورد توجه مرکز آمار ایران قرار دارد. بنابراین در این مقاله با شبیه‌سازی چارچوب فضایی نمونه‌گیری بر اساس الگوی داده‌های هزینه و درآمد، کاربست طبقه‌بندی بهینه فضایی بر اساس فاصله تعمیم‌یافته با استفاده از خطای پیشگویی انجام می‌شود. نتایج نشان دهنده افزایش کارایی روش نمونه‌گیری با این طبقه‌بندی در مقایسه با نمونه‌گیری تصادفی ساده در سطح نواحی جغرافیایی است. همچنین نتایج شبیه‌سازی با مشبکه‌هایی با اندازه‌های مختلف و میزان همبستگی متفاوت حاکی از کارایی این روش در مقایسه با روش فعلی آمارگیری هزینه و درآمد است.
